Cây vạn tuế: đặc điểm, ý nghĩa, cách trồng & chăm sóc cây

Vạn tuế cung là biểu tượng cho sự trường thọ, sự vĩnh hằng của cuộc sống. Đặc biệt, cây vạn tuế sở hữu hình thái uy nghi, sang trọng cùng với sức sống mãnh liệt nên rất được yêu thích trong các lễ hội, bữa tiệc và không gian sang trọng.

Đặc điểm cây vạn tuế

Cây vạn tuế tiếng anh là Cycas revoluta, hay còn gọi là cây cây đuôi phượng, là loại cây có nguồn gốc từ miền Nam Nhật Bản. Với tuổi thọ hàng trăm năm, hình dáng cây vạn tuế vô cùng đĩnh đạc và uy nghi.

• Tên: Vạn tuế
• Tên gọi khác: Thiên tuế
• Họ: Thiên tuế (Cycadaceae)
• Tên khoa học: Cycas revoluta

Thân cây vạn tuế mọc thẳng, hình trụ rất vững chãi, ít phân nhánh, cao từ 2m – 4m trong tự nhiên. Lá cây vạn tuế mọc thành vòng xung quanh đỉnh thân cây, lá màu xanh đậm, dạng hình lông chim, nhọn về phía đầu và có gai phía dưới cuốn lá.

Vì cây vạn tuế sinh trưởng chậm nên không nhiều người biết rằng cây vạn tuế có hoa. Hoa cây vạn tuế là hoa đơn tính mọc ở đỉnh, trong đó hoa đực mang nón phấn lớn và dựng đứng, còn hoa cái mang những chiếc lá có túi bào tử, trong hình dưới đây, hoa cái bên trái và hoa đực bên phải.

Tuy nhiên, cây vạn tuế bao nhiêu năm ra hoa thì khó mà xác định, bởi người xưa có câu “nghìn năm vạn tuế đơm hoa” nên nhiều người cho rằng đây là loài cây “ngàn năm” mới nở hoa. Và khi cây vạn tế nở hoa sẽ là báo hiệu cho vạn điều may sắp đến.

Sự thụ phấn của cây vạn tuế có thể được thực hiện tự nhiên nhờ côn trùng hoặc nhân tạo để tạo ra trái. Bên trong trái chứa hạt hình oval màu cam đỏ, và theo lẽ tự nhiên thì hạt chín vào tháng 10 – 11 hàng năm.

Phân biệt cây vạn tuế và cây cây thiên tuế

Vì đều thuộc chi Cycas nên nhiều người thường nhầm lẫn cây vạn tuế và cây thiên tuế, bởi một số đặc điểm bên ngoài của hai loại khá giống nhau. Tuy nhiên, thực tế thì cây vạn tuế khác cây thiên tuế.

Tên khoa học cây vạn tuế là Cycas revoluta, thân cây không có gai nhọn và có màu vàng nhạt, lá cây mọc từ đỉnh của cuốn lá, mỏng, mềm, đâm thẳng, mọc thưa ở cuống lá và đâm thẳng lên trời.

Trong khi đó, cây thiên tuế có tên khoa học là Cycas pectinata, thân cây có nhiều mắt gai nhọn, lá cây mọc cách đỉnh của cuốn lá 1 khoảng rộng, lá hình kim, màu xanh nhẵn và mọc dày trên cuốn lá.

Tác dụng của cây vạn tuế

Hẳn hình ảnh cây vạn tuế bên lăng Bác hay hình ảnh cây vạn tuế đền Hùng luôn trong tâm trí của người con đất Việt. Vì vậy mà cây vạn tuế được ưa chuộng trồng làm cảnh tại nhà.

Với những cây vạn tuế cảnh có kích thước vừa phải, bạn có thể trồng cây vạn tuế trước nhà, bạn cũng có thể dùng cây vạn tuế mini để trang trí bàn học, bàn làm việc, hay một cây vạn tuế bonsai đặt ở phòng khách để tăng vẻ sang trọng cho ngôi nhà.

Vạn tuế được sử dụng khá phổ biến trong việc trang trí cho các lễ hội hoặc bữa tiệc quan trọng, điển hình là cắm hoa. Chúng được bán với giá từ 2 – 5 ngàn đồng/lá nhưng mang lại tính thẩm mỹ rất cao. Điều này nhờ vào hình dáng đẹp, dễ uốn lượn để tạo hình. Nhờ đó, nghề trồng vạn tuế lấy lá, bán cho các cửa hàng hoa lớn cũng khá phát triển.

Bên cạnh đó, vạn tuế cũng là loài cây rất có ý nghĩa đối với Đông Y. Theo các chuyên gia, hạt, lá, rễ cây đều có thể làm thuốc.

Nhưng có một câu hỏi mà nhiều người trăn trở đó là cây vạn tuế có độc không? Thì câu trả lời là chỉ có độc nếu ăn số lượng lớn, vì trong lá và hạt cây vạn tuế có chứa chất Glycoside và một axit amin BMAA. Các triệu chứng lâm sàng sẽ phát triển trong vòng 12 giờ bao gồm nôn mửa, tiêu chảy, nhức đầu, chóng mặt, co giật.

Ý nghĩa cây vạn tuế phong thủy

Ngoài làm tốt chức năng của một loại cây xanh, mang lại giá trị mỹ quan và làm sạch bầu không khí, cây vạn tuế còn có nhiều tầng ý nghĩa dưới góc nhìn phong thủy.

Cây vạn tuế phong thủy được xếp vào bộ tam cây phong thủy: phúc (cây sanh), lộc (lộc vừng), thọ (vạn tuế), chủ ý mang lại sức khỏe và sự bình an cho gia chủ. Theo quan niệm, cây vạn tuế càng to lớn thì càng may mắn, hưng thịnh.

Hình thái uy nghi cùng với sức sống mãnh liệt của loại cây này biểu tượng cho sự kiên trì, sự bất khuất, luôn cố gắng vươn lên để đạt được sự thành công trong cuộc sống.

Vạn tuế cung là biểu tượng cho sự trường thọ, sự vĩnh hằng của cuộc sống. Vì vậy, những cây vạn tuế mini thường được chọn làm quà tặng cho người lớn tuổi, trong các buổi lễ mừng thọ,…

Ngoài ra, thông qua tên gọi, loài cây này thể hiện sự sang trọng, cân bằng âm dương, xua đuổi tà mà và những điềm xấu. Nhờ đó, gia chủ sẽ có cuộc sống bình yên, nhận vận may về tài lộc và thăng tiến trên con đường công danh, sự nghiệp.

Đặc biệt, cây vạn tuế phong thủy không hề kén chọn, kiêng kỵ với bất kỳ tuổi hay bản mệnh nào. Ai cũng có thể lựa chọn loài cây này để cải thiện nguồn năng lượng, mang lại điều may mắn cho mình. Kích thước cây vạn tuế phù hợp để trồng trước nhà hoặc trong khuôn viên sân vườn.

Nên đặt cây vạn tuế ở đâu để tăng tài lộc cho gia chủ

Cây vạn tuế thường thấy được trồng ở ngoài tự nhiên, những nơi thoáng đãng, rộng rãi. Đây là cách trồng hợp lý, đảm bảo lưu thông không khí và an toàn bởi chúng vẫn có chứa độc tố (nhất là với trẻ em). Tuy nhiên, vạn tuế dạng mini cũng có thể được bố trí ở nhiều nơi khác nhau trong khuôn viên.

• Những vị trí như đại sảnh, phòng khách, hành lang, trước sân,… là địa thế khá tốt để trồng/trưng bày vạn tuế.
• Tuyệt đối không trồng ở nơi thiếu sáng, ít gió như phòng kín, phòng ngủ,…
• Không nên đặt cây nơi cửa ra vào vì lá chúng xòe ra sẽ gây hẹp lối đi và cũng không tốt theo phong thủy. Tuy nhiên, ngược lại, chúng lại có tác dụng chặn luồng khí lớn di chuyển qua lại khi đặt giữa 2 cửa thông nhau.
• Nếu trồng cây ngoài trời, nên lựa chọn nơi hướng tây hoặc hướng Bắc.

Hướng dẫn cách trồng cây vạn tuế

Cây vạn tuế còn có sức sống mãnh liệt, chịu nóng, chịu hạn tốt, do đó trồng cây vạn tuế tương đối đơn giản, bạn có thể trồng cây vạn tuế ở vườn nhà, trước cửa nhà hoặc trồng chậu trong nhà.

Nhân giống cây vạn tuế

Cây vạn tuế được nhân giống bằng 3 phương pháp đó là gieo hạt, giâm củ và phương pháp nhân giống bằng chồi hút. Tuy nhiên, thời gian để nhân giồng cây vạn tuế rất lâu, có thể kéo dài nhiều tháng.

Nhân giống cây vạn tuế bằng cách gieo hạt:

• Vì vạn tuế có hoa đực và hoa cái khác nhau nên để có được hạt giống thì bạn phải tiến hành thụ phấn nhân tạo (hoặc đơn giản hơn, bạn có thể mua sẵn từ cửa hàng).
• Hạt trước khi gieo thì nên ngâm trong nước ấm khoảng 50 độ C trong 12 giờ, sau đó đổ ra cho ráo nước.
• Sau 1 giờ lại ngâm nước ấm đã pha 0,1% FeSO4 và KH2PO4, sau đó mang đi ủ.
• Sau khoảng 12 giờ khi hạt bắt đầu nảy mầm thì đem gieo ở luống cát hoặc mùn.

Với phương pháp này, hạt giống sau khi gieo thì nảy mầm trong khoảng thời gian từ 3 – 4. Lúc này bạn có thể chăm sóc cây, đợi cây lớn khoảng 10 – 30cm rồi đem trồng trong bầu, hoặc chậu sẽ tốt cho sự sinh trưởng lâu dài.

Nhân giống bằng cách giâm củ:

• Nhân giống bằng giâm củ sẽ tiết kiệm thời gian hơn so với hình thức gieo hạt.
• Cây vạn tuế trưởng thành khi cắt bỏ có thể sử dụng đoạn thân cưa thành từng miếng nhỏ dài 10 -20cm.
• Cạo hết phần tủy, dùng Benlat 0,4% để làm khô và IBA ngâm trong 2h.
• Sau đó giâm những phần này vào đất cát hoặc đất thịt chua.
• Sau khoảng 4 tháng sẽ bắt đầu mọc rễ, mỗi miếng củ có thể mọc 1 hoặc nhiều cây con và sau 2 năm giống sẽ mọc lá.
• Khi này có thể đem đi trồng vào chậu, nên bứng cây cẩn thận để không bị mất rễ ảnh hưởng quá trình phát triển của cây.

Nhân giống bằng chồi hút:

• Dù không mọc cây non nhưng vạn tuế trưởng thành lại có chồi hút và sử dụng được để nhân giống.
• Lựa chọn những cây có đường kính từ 5cm, chồi hút mọc trên 2cm (nên lựa chọn chồi đã mọc rễ, không nên cắt chồi chưa trưởng thành).
• Sau khi cắt chồi thì nên ngâm ngay vào dung dịch kích thích mọc rễ IBA 0.1% trong 2 giờ, sau đó lấy ra để khô và cắm xuống luống giâm.
• Phủ thêm một lớp mùn để giữ ẩm, sau khoảng 4 tháng thì cây sẽ nảy chồi, khoảng 1 năm có thể đem đi trồng.

Vì vậy, để có được một chậu cây vạn tuế đẹp và nhanh chóng, bạn nên mua cây vạn tuế con tại các cửa hàng cây giống có uy tín rồi về sang chậu và chăm sóc.

Cách trồng cây vạn tuế vào chậu

Cây vạn tuế trồng chậu có thể tiến hành quanh năm, tuy nhiên thời điểm trồng thích hợp khoảng tháng 3 – tháng 4 hay tháng 8 – tháng 9 vì lúc này thời tiết dễ chịu, mát mẻ, cây dễ ra rễ khi gặp môi trường mới.

Chậu trồng cây vạn tuế không cần chọn chậu có kích thước quá to, chỉ cần chọn những loại có kích thước vừa phải, vì cây vạn tuế sinh trưởng khá chậm, nên sau 2  – 3 năm, bạn có thể thay chậu cho cây một lần.

Đất trồng cây vạn tuế bạn nên chọn những loại đất có thành phần dinh dưỡng cao, giữ nước tốt và không chứa vi sinh vật gây hại. Bạn có thể trộn đất trồng cây vạn tuế theo công thức 3 đất sạch : 3 phân trùn quế : 2 giá thể trấu hun : 2 giá thể mụn dừa.

Hoặc để tiện lợi, nhanh chóng, không cần phối trộn mà đất vẫn đầy đủ dinh dưỡng và sạch mầm bệnh thì bạn có thể chọn đất sạch hữu cơ Sfarm chuyên cho cây kiểng để trồng cây vạn tuế.

Khi đã có cây con và đã chuẩn bị chậu trồng, đất trồng xong thì bạn tiến hành trồng cây. Bạn cho đất vào chậu trồng rồi đặt cây con vào giữ chậu và lấp đất xung quanh gốc sao cho lấp đất chỉ đến phần phình to nhất của thân cây, không nên trồng quá nông hoặc quá sâu. Nén nhẹ đất xung quanh gốc và tưới giữ ẩm cho cây.

Cách chăm sóc cây vạn tuế

Cây phong thủy vạn tuế thực ra rất dễ chăm sóc, không cần kỹ thuật cầu kỳ, phù hợp với đặc tính phát triển và các vị trí trồng của chúng. Tuy nhiên, theo định kỳ cũng nên quan sát, chăm sóc đúng cách để hạn chế sâu bệnh gây hại, đảm bảo cây sinh trưởng ổn định.

• Thời gian đầu sau khi trồng cần thường xuyên tưới nước để giúp cây nhanh chóng bám vào đất và phát triển. Định kỳ từ 2 – 3 ngày/ lần trong khoảng tháng đầu. Khi cây đã phát triển thì bạn có thể hạn chế việc tưới nước lại từ 3 – 7 ngày/ lần.
• Trong tháng đầu này, bạn có thể sử dụng các loại phân bón kích rễ như Axit humic 322, Org Hum, Seasol, Acroot, Terra Sorb Root… định kỳ 7 – 10 ngày/ lần để tăng khả năng ra rễ cho cây, giúp cây nhanh hồi phục.
• Cũng trong giai đoạn này, bạn cần chú ý khi cây ra lá non cần giữ gìn không làm gãy hay gập, đặt cây nới thoáng mát, tránh ánh nắng gắt, sau đó cho cây ăn nắng từ từ. Nếu cây sống trong nhà, văn phòng thì mỗi tuần bạn nên đưa cây ra ánh nắng tự nhiên 2 lần vào buổi sáng khoảng 6h – 9h.
• Tuy cây vạn tuế không cần quá nhiều dinh dưỡng nhưng hàng tháng bạn nên bổ sung dinh dưỡng cho cây bằng các loại phân tan chậm như phân trùn quế viên nén, phân NPK 14-14-14, NPK xanh Polyon 16-6-12, Magampk 6-40-6-12 Nhật Bản… để giữ bộ lá xanh đậm và tăng khả năng ra lá cho cây.
• Nếu bạn thấy cây vạn tuế bị vàng lá, cây có thể bị thiếu ánh sáng, còn cây vạn tuế bị cháy lá thì cây đang bị dư sáng. Ngoài ra, thỉnh thoảng cây vạn tuế sẽ bị tấn công bởi các rệp sáp, bạn có thể sử dụng một số chế phẩm trừ rệp cho cây vạn tuế như Confidor, Movento, Stun…

Cây cảnh Ngọc Tân đã chia sẻ thông tin chi tiết về cây vạn tuế, hy vọng bạn đã hiểu rõ về cây và có thể tự trồng, cũng như tự chăm sóc cho vườn cây của mình luôn xanh tốt.