【Khám phá】Hoa mẫu đơn – Vua của các loài hoa

Trong phần này, Vườn Ngọc Tân sẽ giúp bạn tìm hiểu “tất tần tận” về hoa mẫu đơn, công dụng, ý nghĩa cũng như cách trồng và chăm sóc cây. 

Hoa mẫu đơn là loài hoa tuyệt đẹp, dáng hoa như bông hồng, hoa to, cánh dập dờn lượn sóng rất duyên dáng và có hương thơm nồng nàn quyến rũ. Từ xưa đến nay, Hoa mẫu đơn luôn được biết đến như một loài hoa tinh tế, sang trọng và có rất nhiều chủng loại cũng như màu sắc khác nhau. 

Về hoa mẫu đơn

Cây mẫu đơn có 2 loại thân là thân gỗ và thân thảo sống lâu năm, cây có thể đạt đến độ cao 3,5m. Rễ cây mập nhưng nhỏ dần về phía chóp hoặc dạng củ.

Cây có có nhiều cành ngắn, mọc dày. Lá cây mọc cách và thuộc dạng lá kép. Mỗi lá gồm 2 – 3 thùy xẻ sâu, mặt trên của lá có màu xanh lục, mặt dưới có màu xanh nhạt, đôi khi có phần trắng, cuống lá dài từ 5 – 11cm, gân lá có lông tơ. 

Quả của cây thường có màu đen, tuy nhiên cây cũng rất ít khi ra trái.

Cây hoa mẫu đơn ra hoa vào khoảng thời gian cuối mùa xuân và đầu mùa hè, mùa hoa nở ngắn, thường chỉ từ 7 -10 ngày đối với hoa mẫu đơn thân gỗ và 15 – 20 ngày đối với loài thân thảo. 

Hoa mẫu đơn kép mọc đơn độc ở phía đầu cành, đường kính hoa từ 10 -17 cm, cuống dài 4 -6 cm, cánh hoa kép. Hoa nở thành nhiều cánh dày xếp lớp, mặt hoa không đều hình gợn sóng; bao phấn hình thuôn dài, dài khoảng 4mm; noãn dày có lông tơ.. 

Sắc hoa lộng lẫy, lan tỏa hương thơm ngát. Cây mẫu đơn đẹp có rất nhiều loại cùng nhiều màu sắc như: màu vàng, tím, hồng, đỏ đậm, đỏ trắng. 

Hoa mẫu đơn ở các nền văn hóa khác nhau

Hoa mẫu đơn được cho là xuất xứ từ cao nguyên Tây Bắc Trung Quốc, trong thung lũng Thiểm Cam Ninh, Sơn Cốc Ba quận thuộc dải Tần Linh, hiện nay là vùng núi các tỉnh Thiểm Tây, Cam Túc, Tứ Xuyên, Hà Nam. Vậy hoa mẫu đơn là biểu tượng của nước nào?

Với vẻ đẹp lộng lẫy, bông hoa to, hương thơm nồng nàn, ý nghĩa sâu sắc đã giúp cho mẫu đơn trở thành một loài hoa đẹp được chọn làm quà tặng nhiều nhất thế giới và trở thành quốc hoa của Trung Quốc. “Thiên hạ chân hoa độc Mẫu Đơn” – câu thơ này đã lột tả hoàn toàn vẻ đẹp kiều diễm của loài hoa đẹp nhất trong các loài hoa.

Ở Nhật, Mẫu Đơn tượng trưng cho cuộc hôn nhân hạnh phúc, viên mãn, con cháu đề huề. Ở Châu Âu, hoa mẫu đơn lại được xem như một loại thảo dược giúp chữa bệnh với những đặc tính y học tuyệt vời chẳng hạn như: Rễ cây có tính kháng sinh, làm giảm huyết áp,… Hạt hoa cũng là một loại gia vị thông dụng.

Công dụng của hoa mẫu đơn trong đời sống

Theo y học cổ truyền, bộ phận dùng làm thuốc chính là vỏ rễ phơi hay sấy khô, gọi là mẫu đơn bì. Cây mẫu đơn có công dụng  điều trị một số bệnh như:

• Chữa đau nhức do máu huyết kém lưu thông, gây tình trạng thiếu máu.
• Chữa tăng huyết áp.
• Chữa bệnh viêm loét dạ dày tá tràng.
• Chữa bệnh suy nhược thần kinh, nhức đầu, mất ngủ.
• Hỗ trợ điều trị bệnh nhân đái tháo đường.
• Chữa thống kinh.
• Chữa rong kinh.
• Chữa mụn nhọt sưng tấy.

Tuy nhiên muốn dùng có hiệu quả các bài thuốc trên cho phù hợp với từng thể trạng phải đến các cơ sở đông y uy tín để được các thầy thuốc bắt mạch và kê đơn.

Ý nghĩa của mẫu đơn 

Cây mẫu đơn đại diện cho sức mạnh, quyền uy và sự vương giả, giàu sang phú quý. 

Nhiều người thường chọn mẫu đơn làm hoa khai trương. Một lẵng hoa mẫu đơn đẹp sẽ thu hút được sự chú ý của nhiều người, giúp không gian buổi lễ khai trương trở nên sang trọng và tinh tế hơn. Chưa kể, thông điệp về sự phú quý, giàu sang mà cây mẫu đơn mang lại, hứa hẹn sẽ là món quà đầy ý nghĩa.

Ý nghĩa theo từng màu sắc

Hoa mẫu đơn là loài hoa có khá nhiều màu và mỗi màu lại mang trong mình một ý nghĩa sâu sắc riêng.

Hoa mẫu đơn trắng

Màu trắng của hoa mẫu đơn không chỉ nói lên sự tinh khôi, thanh khiết mà còn thể hiện được  sự tinh tế, sang trọng của loài hoa này. 

Chính vì thế, hoa mẫu đơn trắng có thể được xem như biểu tượng của một đẳng cấp riêng, đồng thời cũng thể hiện niềm chân thành, hạnh phúc mà ai cũng mong có được.

Hoa mẫu đơn đỏ

Vì được xem là biểu tượng của sự may mắn, giàu sang nên mẫu đơn đỏ thường được chọn làm hoa mừng khai trương cho chủ cửa hàng. Hoa có thông điệp như một lời chúc “phát tài, phát lộc” bởi ngoài vẻ đẹp đằm thắm, hoa mẫu đơn đỏ còn thể hiện được sự sang trọng, kiêu sa.

Đồng thời, loài hoa này còn tượng trưng cho lòng thủy chung sắt son và một cuộc sống hạnh phúc trọn vẹn. Thậm chí, truyền thuyết còn nói rằng nếu người con trai tặng hoa mẫu đơn đỏ cho cô gái mình yêu trong 999 ngày liên tiếp thì tình yêu sẽ đơm hoa và họ sẽ ở hạnh phúc suốt đời.

Hoa mẫu đơn tím

Hoa mẫu đơn tím có cánh rất mỏng manh nhưng không hề yếu đuối mà vô cùng kiên cường trước gió bão. Chính vì vậy, người ta ví loài hoa này như một người phụ nữ quyền lực, quyến rũ nhưng luôn ẩn giấu trong mình một nỗi buồn khó diễn tả. 

Bên cạnh đó, mẫu đơn tím còn rất thịnh hành tại châu Âu vì nó được cho là sẽ mang lại nhiều niềm vui, may mắn và thành công cho gia chủ.

Hoa mẫu đơn vàng

Không giống với mẫu đơn trắng nhẹ nhàng, sang trọng hoa mẫu đơn vàng lại rất rực rỡ và tươi sáng. 

Chính vì vậy, mẫu đơn vàng được coi như là biểu trưng của tuổi thanh xuân nhiều đam mê, khát vọng, luôn cháy hết mình và không bao giờ gục ngã trước những khó khăn, thử thách.

Hoa mẫu đơn hồng

Có vẻ đẹp duyên dáng tựa như một thiếu nữ mới lớn, hoa mẫu đơn hồng thường được dành để tặng cho những người con gái xinh đẹp và được luôn yêu thương, trân trọng. 

Ngoài ra, mẫu đơn hồng còn là biểu tượng cho tình mẫu tử thiêng liêng, tình yêu và lòng bao dung của người mẹ, rằng dù qua bao thời gian thì tình mẹ dành cho con vẫn không hề thay đổi.

Hoa mẫu đơn đẹp và có nhiều ý nghĩa đặc biệt, vậy có nên trồng hoa mẫu đơn trước nhà? Trong phong thủy hoa mẫu đơn được xem là biểu tượng sự thịnh phượng, phồn vinh. Đặc biệt, còn là biểu tượng của sự trong sạch, tinh khiết vì thế bạn hoàn toàn có thể trồng hoa trước nhà nhé.

Cách trồng hoa mẫu đơn

Hoa mẫu đơn là loại cây phù hợp với kiểu thời tiết ôn đới, ưa sáng, thích nghi sinh thái rộng, chịu được nóng và lạnh tốt, thích hợp với thời tiết mát mẻ vào mùa hè nhưng nhiệt độ không quá 43℃.

Hoa mẫu đơn là loài cây có rễ ăn sâu nên cần đất dày, thích hợp với đất thịt pha cát tơi xốp, có khả năng thoát nước tốt, phát triển tốt hơn ở đất sét và đất cát. 

Hiện nay, có 2 cách trồng hoa mẫu đơn phổ biến bằng hạt và bằng gốc.

Bằng hạt

Hoa mẫu đơn có thể trồng bằng hạt, bạn nên chọn hạt mẩy, sáng màu để đạt hiệu quả cao nhất. Thời gian thích hợp nhất để trồng bằng hạt là vào lập thu. Nếu trồng muộn hơn, sẽ gặp không khí lạnh mùa đông nên hạt khó nảy mầm và ra rễ. Nếu trồng quá sớm, đất khô hạt hoa mẫu đơn sẽ không đủ độ ẩm để nảy mầm và ra rễ.

Khi trồng, cần làm tơi đất sâu khoảng 5cm và lót một lớp phân lót, gieo hạt cách nhau khoảng một gang tay. Trong điều kiện tốt nhất, hạt sẽ nảy mầm và phát triển thành cây con vào mùa xuân và ra hoa trong khoảng 2 – 3 năm tới. 

Khi đã phát triển thành cây, bạn có thể bón phân cho cây phát triển nhanh. Không nên bón quá nhiều phân, mà nên hoà cùng với nước để tưới, chỉ nên tưới phần đất xung quanh. Nhược điểm của cách trồng này sẽ lâu và tốn công hơn.

Bằng gốc

Trồng hoa mẫu đơn bằng gốc là cách được các nhà vườn, người trồng hoa ưa chuộng. Gốc hoa mẫu đơn được dùng để tách cây có tuổi thọ từ 4 – 5 năm. Trước khi tiến hành tách gốc, nên đào cây lên và để ở nơi có bóng râm khoảng 1 ngày. Sử dụng dao để cắt từ 3 – 5 chồi mỗi cây, sau đó cắt rễ to và bôi đồng sunphat 1%, để các phần đã cắt vào nơi có bóng râm trong khoảng 2 ngày trước khi trồng xuống đất.

Chuẩn bị hố đất sâu khoảng 20 – 30cm, hố sâu không vượt quá độ dài của rễ chính cây. Khi trồng cây, bạn cần chú ý trải rộng rễ phân bố đều trong hố. Sau khi lấp đất vào hố, nên nén đất nhẹ nhàng. 

Trong vòng 1 tháng sau khi trồng không nên tưới nước nếu đất có độ ẩm tốt. Nếu đất quá khô, nên bổ sung thêm một chút nước vào xung quanh gốc cây. Tuyệt đối không tưới trực tiếp vào gốc cây và tuyệt đối không tưới phân bón trong khoảng 1 tháng đầu tiên. Khi cây đã ổn định, ra chồi mới và lá mới thì bạn có thể bổ sung một chút phân hòa vào nước tưới xung quanh gốc.

Khi muốn đưa cây vào chậu, nên chọn chậu sành có đường kính khoảng 30cm, sâu khoảng 60cm. Đào đất cách gốc cây 15 – 20cm, tránh làm đứt bộ rễ của cây. Thời điểm đưa cây lên chậu trồng tốt nhất là vào cuối tháng 9.

Cách chăm sóc hoa mẫu đơn

Bón phân

Để Hoa mẫu đơn nở hoa đẹp, to bạn nên chú ý bón phân như sau:

• Lần thứ nhất là lúc cây nảy chồi vào mùa xuân.
• Lần thứ hai là 1 tháng trước khi cây  ra hoa.
• Lần thứ ba là trong vòng nửa tháng sau khi cây ra hoa.

Đây là 3 thời điểm quan trọng nhất để bón phân cho cây, lượng phân bón cho cây tuỳ thuộc vào hoa tốt hay xấu. Ba đợt bón phân này nên dùng loại phân bón N, P, K.

Ngoài ra, vào mùa đông khoảng tháng 10 – tháng 12 bạn cũng có thể bón phân hữu cơ để cải thiện kết cấu của đất. Loại phân bón thường xuyên dùng nên là phân chuồng, phân hữu cơ hoặc khô dầu.

Chăm sóc hoa

Vào mùa xuân, thời điểm không khí hiền hòa, độ ẩm cao nên xới tơi đất và làm sạch cỏ dại. Sau khi mưa cũng cần phải xới tơi đất và nhổ cỏ quanh gốc cây. Hoa mẫu đơn là loài hoa ưa mát vì vậy, vào mùa hè, bạn nên giảm thiểu nhiệt độ cho cây bằng cách làm mái che. Tuy nhiên, vẫn nên để cây có thể có đủ ánh sáng mặt trời để quang hợp tốt nhất, đề phòng hiện tượng rụng lá.

Phương pháp trồng bằng gốc sau 1 năm có thể ra hoa, trong khi trồng bằng hạt mất từ 2 – 3 năm cây mới đơm hoa. Hoa mẫu đơn khi chưa trưởng thành sẽ cần rất nhiều nước. Vì vậy, mỗi ngày bạn nên tưới một lượng nước vào hai thời điểm: buổi sáng từ 6 – 8 giờ và buổi chiều sau khi tắt nắng khoảng 1 tiếng.

Mục đích là cung cấp đủ lượng nước cho cây, tránh tưới quá nhiều nước vì sẽ khiến bộ rễ bị úng nước gây thối rễ. Khi cây đã được 1 năm tuổi, bạn có thể giảm lượng nước tưới và chỉ cần tưới mỗi ngày 1 lần hoặc 2 ngày 1 lần tuỳ thuộc vào độ ẩm của đất.

Cắt bớt hoa

Không nên giữ quá nhiều hoa trên một cây, vì hoa sẽ hút chất dinh dưỡng của cây. Nếu bạn không cung cấp đủ dưỡng chất cho cây mà cây có nhiều hoa thì hoa sẽ nhỏ và không đẹp. Vì vậy, chỉ nên giữ những bông hoa to đẹp, những bông nhỏ, xấu nên cắt bỏ. Nếu cây có nhiều hoa nên bón phân thêm cho cây, nhưng cũng không nên quá nhiều vì sẽ dẫn đến cây bị quắt và héo dần.

Tỉa cành

Sau mỗi mùa đông thì cây hoa mẫu đơn sẽ xuất hiện nhiều lá và cành khô. Bạn nên cắt bỏ những cành khô, cành héo, lá khô. Vì cành khô và lá khô còn trên cây sẽ ảnh hưởng đến các cành và lá khoẻ mạnh. Cành khô, lá khô rơi xuống gốc cây sẽ giữ nước, làm úng rễ, úng gốc. Vì vậy, nên loại bỏ luôn cả cành khô và lá khô phía dưới gốc cây.

Đúng là không phải tự nhiên mà hoa mẫu đơn được gọi là vua của các loài hoa trên thế giới. Hoa mẫu đơn luôn là biểu tượng của sự quyền uy, duyên dáng, sung túc và thịnh vượng. Hoa mẫu đơn cũng là một món quà ý nghĩa trong các buổi khai trương hoặc những người mình thương yêu thương.