Cây tùng: đặc điểm, phân loại, ý nghĩa, tác dụng & cách chăm sóc

Tư lâu ở Việt Nam, cây tùng nằm trong danh sách bộ tứ quý hiểm “Tùng, Cúc, Trúc, Mai”, là biểu tượng của sự may mắn, tài lộc và thịnh vượng. Ngày nay, cây được các nghệ nhân tạo dáng với nhiều dạng bonsai đặc biệt với giá trị thẩm mỹ cao, có giá lên đến hàng tỷ đồng và rất được yêu thích.

Cây tùng là cây gì?

Cây tùng thuộc loài cây có tuổi thọ lâu năm, họ lá kim có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới. Cây mọc thẳng đứng, có khá nhiều cành và lá nhỏ, nhọn mọc bao quanh thân từ gốc đến ngọn.

Cây tùng có 2 hình dạng:

• Cây cảnh: Cây tùng cảnh được trồng trong chậu, có dáng thấp, thân cây thô mộc cắt tỉa bớt lá. Cây được uốn nắn theo các hình dáng đẹp, có ý nghĩa. Các kiểu cây tùng cảnh phổ biến như: Tam đa, thác đổ, tiên nữ,…
• Cây trồng tự nhiên: Đối với cây tùng ngoài môi trường xung quanh có khả năng cao từ 10 đến 20m, được trồng để lấy gỗ, làm cây công trình hay cây xanh đô thị. Cây cao có tán lá và các cành nhỏ mọc bao quanh hướng lên trên theo hình chóp nhọn.

Các loại cây tùng và ý nghĩa của chúng

Loài cây tùng xưa nay thường được sử dụng để trang trí lên tranh hoặc gốm sứ sang trọng tạo nên những sản phẩm thanh lịch chỉ có gia đình quyền quý mới có. Ngày nay cây tùng được sử dụng rộng rãi hơn trong trang trí khuôn viên nhà cửa, lấy gỗ tùng làm đồ nội thất. Các loại cây tùng phổ biến hiện nay: Tùng bồng lai, cây tùng la hán, cây tùng thơm, cây tùng bách.

Tùng la hán

Được bắt nguồn từ các vùng Trung Quốc và Nhật Bản. Tùng la hán có tên khoa học là Podocarpus Macrophyllus. Tên tiếng việt chính là tùng la hán, ngoài ra còn được biết đến với tên tùng vạn niên hay la hán tùng rất đa dạng. Sở dĩ cây tùng la hán còn có tên là la hán tùng vì quả của nó gần giống những vị la hán trong chùa.

Với tuổi thọ khá cao trong top các loại cây tùng và nó khá thích nghi với môi trường tốt, tùng la hán đẹp nằm đầu danh sách các loại tùng phổ biến dễ trồng và được trồng khá nhiều tại các ngôi đền hoặc khuôn viên công viên.

Đây là một loài thuộc họ thông tre. Cây tùng la hán mini có thân gỗ nhỏ xù xì, lá và cành xanh tốt phát triển đều quanh năm. Cây này có dáng rất đẹp và khỏe khoắn. Cây la hán tùng trồng trong chậu trường có kích thước khoảng 2-4m, trong khi nếu trồng bên ngoài chậu có thể phát triển cao đến 12-15m.

Vào thời xưa, cây vạn niên tùng chỉ thích hợp trồng ở những gia đình quan lại giàu có, cung đình hay gia tộc quyền quý vào thời bấy giờ. Còn hiện nay nó không còn phân biệt giàu nghèo, được trồng phổ biến mà giá cả cũng phải chăng.

Tùng thơm (Cupressus Macrocarpa)

Nguồn gốc từ các khu vực Nam Châu Mỹ, sau này được mang đi nhân giống khắp nơi trên thế giới. Tại nước ta tùng thơm có dáng cây khá xinh xắn với mùi thơm dễ chịu nên được trồng nhiều trong khuôn viên nhà hoặc làm cây cảnh để bàn trong nhà. 

Tùng thơm còn được gọi là tùng hương hay tùng chanh. Lá tùng thơm màu xanh nõn chuối, hình dáng tùng lá kim trông rất tươi. Cây có tán lá nhỏ dần về phía ngọn cho ta cảm giác tạo hình cây thành hình tháp nhìn rất đẹp.

Những cây tùng thơm trồng trong chậu có kích thước ước tính khoảng 50cm hoặc cao nhất cũng chỉ đạt được mức 2-3m. Cây có khả năng hút nước khá tốt do có bộ rẽ chùm phát triển mạnh mẽ.

Duyên tùng (tùng cối)

Loại tùng này còn được gọi là cây duyên tùng. Là loại cây gần như phổ biến nhất nhì trong những loại tùng ở Việt Nam. Loại cây này có lá hình kim cành mọc ra nhiều nhánh dày và rậm. Lá có màu xanh sẫm hơn các loại tùng khác và chiều cao khoảng 15m.

Đặc điểm nhận dạng duyên tùng với từng búi lá riêng biệt bung ra khi gặp đủ nắng. Cây có thân màu nâu vàng sần sùi, cây tùng cối có một vẻ ngoài trông có vẻ già và cổ với nhiều vết nứt đặc trưng, lớp da cây khá dày. Cành cây duyên tùng lúc chưa phát triển nhiều rất dẻo. Nhựa duyên tùng tỏa ra mùi thơm đăc trưng.

Tùng bồng lai ( Podocarpus Macrophyllus)

Cây tùng bồng lai là loại tùng có kích thước không quý lớn, nó là một loại tùng rất đẹp và có ý nghĩa phong thủy cũng tốt nên được chuộng làm tùng bồng lai bonsai. Thân tùng bồng lai có độ mềm dẻo nhất định. Đây là một loại cây tùng đơn giản nên nó dễ nhân giống và chăm sóc với điều kiện môi trường bình thường.

Tùng núi (Pemphis Acidula)

Cây sơn tùng thường hay được gọi là tùng núi có xuất xứ từ các vùng châu Á. Cây sơn tùng thuộc loại cây thân gỗ kích cỡ nhỏ. Cây có những đặc điểm chung của tùng như: lá kim nhỏ nhọn, các cành lá khá chi chít và nhỏ dần về phía đỉnh. Có thể trồng cây vào trong chậu và trang trí trong nhà để làm cảnh. Thân cây cũng dẻo và mềm nên rất phù hợp để làm cây bonsai.

Sơn Tùng được trồng rất được phổ biến trong các công trình cây xanh, nhất là những bồn hoa trong công viên, những con lương trên tuyến đường lớn, cây thường trồng kết hợp với 1 số lá màu nhỏ tạo khóm, hoặc trồng xen kẻ với các tán đá cảnh để tào đồi.

Cây Sơn Tùng cũng được làm bon sai, vì thân chắc dẽo, nên được nhiều người sử dụng uốn nén tạo những hình dáng bắt mắt. Cây sơn tùng góp phần đem đến không khí trong lành, lọc những bụi bẩn xung quanh nhà.

Tùng bách tán

Tùng bách hay cây tùng bách tán có nguồn gốc từ New Caledonia với tên khoa học Araucaria excels. Cây tùng bách tán hay có cách gọi khác là vương tùng cao khoảng 15-20m.

Điểm nổi bật của cây là các cành xếp thành từng vòng tròn theo chiều ngang và nhỏ dần về phía đỉnh nhìn rất đẹp và cân đối. Mỗi vòng cây có khoảng 6 nhánh hợp lại thành hình nón ngược, lá mọc khá dày và đẹp. Cây tùng bách tán có ngoại hình đẹp, thân thẳng và cành lá chi chít nên phù hợp trồng trước cửa các tòa nhà, công viên hay trong vườn.

Với ý nghĩa tượng trưng cho sự thịnh vượng, trường thọ nên vị trí phù hợp nhất để đặt cây tùng bách tán đây chính là dọc hai bên đường đi và hai bên sảnh để tăng sự uy nghi mạnh mẽ trấn áp mọi điều xấu. Vào những dịp giáng sinh, người ta sẽ trang trí chuông, châu và những ngôi sao lên cây giống như những cây thông noel cổ truyền vậy.

>>> Xem thêm: Nên trồng cây gì trước cửa nhà giúp rước lộc, mang lại may mắn?

Cây Tùng Tháp

Sabina chinensis là tên khoa học của tùng tháp, tùng tháp còn có tên khác là tùng búp. Cây có kích cỡ vừa với cành lá chi chít nên được dùng làm cây cảnh nhiều. Ta thường gặp tùng tháp tại các công trình công cộng và cơ quan.

Tùng tháp là cây sống lâu năm có dáng đẹp, hiên ngang và hạng sang nên được chọn trồng làm đẹp cảnh quan biệt thự, sân vườn, cổng vào công trình, các công trình công cộng… Cây có tuổi thọ cao, dễ chăm sóc, uốn tỉa tạo dáng chính vì như vậy đây cũng là loại cây trồng được ứng dụng trong tạo dáng bonsai đẹp.

Ngoài tác dụng làm trang trí, Cây còn được biết đến trong y học với dược tính chiết từ lõi thân cây có giá trị sử dụng trong chữa bệnh. Bên cạnh đó dược tính này còn được sản xuất các loại chế phẩm sinh học có giá trị kinh tế cao.

Cây Tùng Đen

Cây tùng đen có cách gọi khác là hắc tùng có xuất xứ từ Trung Quốc. Thân cây cứng cỏi, tối màu và phát triển rất chậm. Theo quan niệm về phong thủy, cây tùng đen có công hiệu trừ tà, khử độc nên được ưu ái trong lĩnh vực nội thất cao cấp. Cây chậm tiến và không dễ trồng nên khá khan hiếm tại Việt Nam.

Cây tùng đen có tên khoa học là Diospyros vaccinioides Lindl, phân bố chủ yếu ở Trung Quốc, Malaysia. Tại Quảng Ninh, cây tùng đen được tìm thấy ở địa chỉ vùng đồi núi ven biển, đảo đá như: Cồn Trụi, Ba Mùn, Cái Lim (Vân Đồn). Đây là loại cây quý, có giá trị kinh tế cao, được sử dụng như cây phong thủy, cây cảnh sân vườn. Cây cũng có giá trị dược lý khi được sử dụng làm thuốc bổ ngâm rượu, thuốc chữa bệnh huyết áp, gan, thận…

Cây sa tùng (Kim Sa Tùng)

Sa tùng hay cây kim sa tùng với tên gọi Feoniella lucida được trồng nhiều tại các nước châu Á. Thuộc loài thân gỗ lớn có thế đẹp và cái tên mang tính chất phong thủy tốt nên cây sa tùng được dùng làm cây cảnh và bonsai tại nhà.

Với khả năng sinh tồn hoàn hảo của mình, cây Kim Sa Tùng đại diện cho khả năng chống lại mọi gặp khó để sinh trưởng và phát triển. Chính vì điều đó mà cây Sa Tùng đem đến ý nghĩa về sự thuận lợi, hanh thông trên con đường sự nghiệp.

Điều này lý giải cho việc tại sao mà rất đông người lại chọn cây Kim Sa Tùng để trồng trong nhà, công ty và văn phòng đến như vậy. Cây Kim Sa Tùng là loài cây ưa nắng nên chắc chắn là trồng cây trong nhà sẽ không phù hợp. Những vị trí trồng cây tốt nhất là ngay tại sân nhà hoặc sân vườn, cổng hoặc có khả năng trồng ở ban công.

Cây Tùng Xương Cá

Có hình dáng độc đáo, chúng được yêu chuộng bởi vẻ đẹp mạnh mẽ, ấn tượng cùng ý nghĩa phong thủy sâu sắc. Đây là loài cây để bàn phù hợp trang trí tất cả các không gian nội thất dù theo phong cách cổ điển hay hiện đại. Chúng đem lại cảm giác sảng khoái cho gia chủ, giúp không gian thêm xanh và gần gũi hơn với thiên nhiên.

Không những vậy, Tùng Xương cá còn là 1 gói quà ý nghĩa mà bạn có thể tặng cho người thân yêu vào các dịp đặc biệt như sinh nhật, hội họp hay ngày lễ quan trọng. Bên cạnh đó, cây còn có khả năng đặc biệt là xua đuổi muỗi, chính vì như vậy khi có một cây Tùng Xương Cá trong nhà, bạn có an tâm khỏi nỗi lo mang tên “sốt xuất huyết” nhé.

Tùng Xương Cá biểu hiện được tính cách người trồng ưa thích sự mạnh mẽ, luôn ngay thẳng, kiên cường trước gặp khó thách thức trong cuộc sống. Chính vì ý nghĩa này, cây hợp những người mang mệnh Hoả –  là những người có tính cách sôi nổi và rất chủ động trong mọi chuyện. Dù cây chưa hẳn màu đỏ đặc biệt cho người mệnh Hỏa nhưng cây có màu xanh thuộc Mộc, mà trong ngũ hành Mộc thì sinh Hoả

Cây Tùng Tuyết Mai

Tùng tuyết mai có 3 màu chính là hồng phấn, tím và vàng. Tuy nhiên tại nước ta thường chỉ thấy tùng tuyết mai màu hồng phấn. Đường kính hoa dao động từ 0,7 đến 2 cm. Các hoa nhỏ có hình chuông và hình sao. Loại cây quý này có nguồn gốc từ châu Úc.

Điểm nổi bật ở chỗ này là những bông hoa có khá nhiều màu sắc đẹp kiểu dịu dàng. Bạn dễ dàng nhìn ngắm vẻ đẹp đó khi chúng nở, những cánh hoa có màu hồng phấn, màu vàng, màu tím. Vẻ đẹp của bông hoa làm tôn lên sự sang trọng, nét quý phái của gia đình. Tùng tuyết mai được dùng trang trí trong phòng khách biểu hiện sự trang nhã, phú quý giúp căn phòng đẹp và hạng sang hơn.

Điều làm lôi kéo những người chơi cây cảnh chính là mùi hương thơm dịu dàng lan tỏa, lá cây mọc riêng biệt mà rất đông người chứng kiến và chia sẻ lại. Họ nói  rằng bạn sẽ cảm thấy rất sảng khoái từ từ khi ngửi bông hoa tùng tuyết mai, cảm nhận mùi  thơm ngọt ngào, quyến rũ giúp tinh thần của bạn phát triển thành minh mẫn và tỉnh táo hơn.

Trồng cây tùng tuyết mai rất phù hợp cho trang trí. Ngoài ra, nhiều người tin rằng chưng loại cây này trong nhà thì ý nghĩa cây tuyết tùng mai là rước lộc vào nhà, lộc sinh sôi nảy nở, đem đến sự phồn vinh, hưng vượng cho gia chủ.

Ý nghĩa của cây tùng

Cây cảnh bonsai ngoài công dụng làm trang trí ra luôn đi kèm ý nghĩa phong thủy nhằm lựa chọn một loại cây bonsai đẹp vừa mang lại ý nghĩa phong thủy hợp với gia chủ. Cây tùng bonsai cũng có mặt trong các cây cảnh phong thủy được yêu thích vì mang lại nhiều tài lộc và may mắn cho gia chủ.

Ý nghĩa cây tùng trong phong thủy trở nên quý bởi nơi cây tùng tỏa ra linh khí tốt nhờ đặc điểm sống lâu năm, xua đuổi tà khí đem lại sự trường thọ cho gia chủ. Chính vì vậy người ta cho rằng khi trồng cây tùng cần chăm sóc kỹ để mang may mắn đến cho gia đình.

Ngoài ra ý nghĩa phong thủy của cây tùng còn gắn liền với hình tượng một đấng nam nhi vững chãi trong gia đình, dù có phong ba bão táp gió lung lay cũng không bị đổ gãy.

Tác dụng của cây tùng

Gỗ của cây tùng là một loài gỗ quý nên được đưa vào làm đồ nội thất trong nhà rất đẹp và sang trọng. Cây tùng thơm còn có mùi thơm dịu nhẹ rất có lợi cho tinh thần của bạn. Chúng có khả năng mang đến cảm giác thư giãn, tinh thần thoải mái sau những giờ áp lực với công việc nên cây tùng để bàn thường được khuyên đặt ở những vị trí như cạnh cửa sổ hoặc một góc phòng ngủ để mang lại được cảm giác thư giãn nhất định.

Ngoài ra ý nghĩa cây tùng la hán còn giúp đuổi muỗi rất tốt nên gia đình nào nhiều muỗi có thể trang trí cho nhà mình một chậu cây tùng bonsai này nhé.

Cây tùng thơm ngoài trang trí những dịp bình thường thì vào dịp giáng sinh chúng được sử dụng làm trang trí rất nhiều. Vì đặc điểm hình dáng dạng tháp tự nhiên tựa như cây thông giáng sinh nên chỉ cần sắm một chậu cây tùng về trang trí thêm chuông và nơ đỏ, ngôi sao lên sẽ mang đến không khí giáng sinh đến gia đình bạn.

Mách bạn cách chăm sóc cây tùng luôn xanh tốt

• Đất trồng: Đất trồng ảnh hưởng trực tiếp đến các bước sinh trưởng của cây, chọn lọc đất phù hợp sẽ giúp cây phát triển tốt. Chọn các loại đất tơi xốp thoát nước nhanh. Sử dụng xơ dừa hoặc xỉ than trộn lẫn với đất để tăng cường độ tơi xốp.
• Nước: Cây tùng là cây ưa ẩm nhưng không được tưới quá nhiều nước, bạn chỉ nên tưới phun sương 2,3 ngày 1 lần. Tưới ẩm gốc và phun lên phần lá là được
• Ánh sáng: Cây để văn phòng thì khoảng 1 tuần bạn mang ra hứng nắng một lần vào buổi sáng từ 8h đến 9h30 rồi lại mang vào chỗ cũ. Cây tùng cảnh là cây ưa bóng râm, không để cây nơi có ánh nắng chiếu trực tiếp trong khoảng thời gian dài.
• Nhiệt độ: Để cây tại các vị trí thông thoáng, tránh nơi khí nóng phả trực tiếp vào cây sẽ khiến chết cây.
• Sâu bệnh: Mốc rễ, rệp trắng lá, là 2 loại sâu bệnh phổ biến của loài cây này. Vì cây tùng có cành và lá nhỏ, mật độ dày nên cần cắt tỉa cành sâu bệnh sau đó dùng thuốc bảo vệ thực vật phun đều lên cây. Đem cây ra bên ngoài ánh sáng để diệt trừ nấm mốc và các loại rệp.

Cây tùng có nguồn gốc từ New Caledonia Mỹ và rải rác trong nước Nhật Bản và Trung Quốc nhưng sau khi du nhập vào Việt Nam đã trở thành một cây cảnh được nhiều người yêu thích. Cây không chỉ có tác dụng trưng bày mà còn giúp cải thiện phong thủy rất tốt.