Cây khế cảnh: đặc điểm, ý nghĩa, cách trồng và chăm sóc

Cây khế cảnh là một giống cây vô cùng quen thuộc đối với mỗi con người Việt Nam. Bởi giống cây này gắn bó với tuổi thơ của rất nhiều người, thậm chí có mặt trong những bữa ăn đơn sơ và đạm bạc. Ngoài ra, cây còn mang ý nghĩa nhắc nhở con cháu chúng ta dù đi đâu về đâu cũng không quên gốc gác của mình. Hãy cùng Ngọc Tân khám phá chi tiết về giống cây này thông qua bài viết sau đây bạn nhé!

Đặc điểm cây khế cảnh

Cây khế cảnh còn được biết đến với những cái tên khác như Khế Chua, Ngũ Liêm Tử,… Tên tiếng Anh của giống cây này là Coromandel goose-berry, tên khoa học là Averrhoa carambola.

• Tên thường gọi của cây : Cây Khế, Khế Chua, Ngũ Liêm Tử
• Tên tiếng Anh của cây: Coromandel goose-berry
• Tên khoa học của cây : Averrhoa carambolaL.
• Họ : Oxalidaceae (Chua me đất)

Cây này thuộc họ thực vật Oxalidaceae (Chua me đất) và có nguồn gốc từ Sri Lanka nhưng lại được biết đến khá nhiều ở Đông Nam Á. Thêm nữa, cây cũng được trồng khá nhiều tại Ghana, Brasil và Guyana. 

Thực tế, khế là giống cây thân gỗ nhỏ có rất nhiều cành và nhánh, được phân thành cành thấp, chiều cao khoảng 3-7m. Khi cây già thì vỏ ở thân cây sẽ chuyển thành màu nâu đỏ, có khá nhiều nốt sần và ít lông như thân non.

Khác với nhiều cây nhiệt đới khác, cây khế không cần nhiều ánh nắng. Chăm sóc rất dễ dàng, tưới bón phân không cần quá cầu kỳ. Cây ra hoa và kết trái quanh năm nên rất được người làm vườn ưa thích.

Cây khế thường phát lộc vào mùa xuân, ra hoa vào đầu mùa hạ và có kết quả vào cuối thu. Vì vậy thời điểm thích hợp để trồng khế là vào mùa xuân hoặc mùa thu. Trồng và chăm sóc đúng thời vụ cây sẽ cho hoa nhiều và sai trái.

Ngày nay người ta thường tìm cách uốn hoặc cách ghép cây khế tạo cây bonsai đẹp để làm cảnh. Bởi bên cạnh tác dụng lớn về sức khỏe thì cây còn mang ý nghĩa phong thủy khá lớn. 

Phân loại cây khế cảnh

Cây khế có một số loại khác nhau, vì chúng không quá khác biệt nhau nên bạn rất dễ bị nhầm lẫn. Sau đây chúng tôi sẽ chia sẻ đến bạn những giống cây phổ biến. Cụ thể như sau: 

Khế ngọt 

Cây khế này thường khá bé và có ngoại hình rũ xuống, lá màu xanh đậm, mọc dày và đan xen vào nhau. Hoa của giống này mang màu hồng khá nổi bật. Trong khi đó quả khế ngọt thanh nên được rất nhiều người yêu thích. Một số giống khế ngọt nguồn gốc từ nước ngoài như Khế ngọt Đài Loan, khế ngọt Thái Lan, khế ngọt Malaysia…

Khế chua

Khế chua sở hữu phần thân cao to, tán rộng hơn rất nhiều so với khế ngọt. Lá cây sở hữu kích thước lớn, cành mướt, đặc biệt quả của cây này có có kích thước lớn, trông bắt mắt. Tuy nhiên vì quả sở hữu vị chua đặc trưng nên thường được dùng để nấu ăn. 

Ý nghĩa phong thủy của cây khế cảnh

Khế là loại cây được trồng chủ yếu với mục đích chính là lấy quả. Bởi quả khế có tác dụng chữa cảm, viêm họng, giảm cân, tốt cho tim mạch,… rất tốt. Lá khế theo ông bà ta truyền lại giúp chữa mẩn ngứa, sưng đau do dị ứng. Nhưng hầu hết những gia chủ hiện nay đầu trồng cây để ăn quả cũng như phủ mát cho ngôi nhà của mình. Bên cạnh những tác dụng trên thì cây khế còn mang ý nghĩa phong thủy đặc biệt. 

“Quê hương là chùm khế ngọt” – Quả khế được ví như quê hương – một trong những điều thiêng liêng nhất đối với mỗi con người. Vì lẽ đó, cũng có thể dễ dàng nhận thấy, trong tín ngưỡng phong thủy của Việt Nam. Quả khế có 5 múi, đại diện cho 5 nguyên tố ngũ hành trong cuộc sống: Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ. Đồng thời khi chín, quả khế có màu vàng – gợi liên tưởng tới tiền vàng, châu báu. Quả khế cũng gắn liền tới câu chuyện cổ tích: ăn khế trả vàng. Chính vì lẽ đó, cây khế trong phong thủy là biểu trưng cho sự đủ đầy, sự sung túc, giàu có, tài lộc như nước.

Cây khế thường nhú chồi phát lộc vào mùa xuân, ra hoa vào mùa hạ nắng ấm và ra quả vào cuối thu, chính vì thế dân sành cây cảnh rất yêu thích dòng cây này do cây phát lộc ra hoa ra quả quanh năm. Theo âm điệu và cách nói của người dân Nam Bộ, “khế già” nói ngược lại chính là “khá về”. Vì thế cây khế cảnh nằm trong top cây phong thủy mang lại sung túc và may mắn, tài lộc cho gia đình gia chủ,

Đặc biệt, trong phong thủy cây khế có tác dụng cân bằng yếu tố âm – dương, mang lại sự bình yên, cân bằng, chan hòa trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Chính vì lẽ đó, cây khế được nhiều người yêu thích và tin tưởng lựa chọn để trồng trong sân vườn, trước cửa nhà, tạo thế độc để đón tài đón lộc cho gia chủ.

Thực tế bất cứ ai cũng có thể trồng được cây này, từ người mệnh Mộc cho đến mệnh Kim. Vận mệnh của bạn sẽ nhanh chóng thay đổi khi sở hữu cây này.  

Tác dụng của cây khế

Ở Ấn Độ, quả khế có tác dụng để cầm máu và giảm trĩ, nước ép thì dùng làm thuốc hạ sốt. Brasil, người ta dùng khế làm thuốc lợi tiểu trong trường hợp tiểu ít. Riêng ở Việt Nam cây khế trở thành loại cây hết sức thân thuộc trong vườn nhà với nhiều lợi ích từ các bộ phận của cây. Qủa khế dùng để chế biến thức ăn. Lá Khế chữa được các bệnh lở sơn, dị ứng, mày đay, cảm nắng, sổ mũi, sốt, ho, sốt xuất huyết, mụn nhọt,… Hoa chữa sốt rét, ho khan, ho đờm, thận hư,… Quả chữa ho, viêm họng, sổ mũi, dị ứng,… Vỏ thân, vỏ rễ chữa đau khớp, đau đầu mạn tính, viêm dạ dày, ruột, viêm họng…

Công dụng của Cây khế được trồng trong vườn nhà hay trước sân để làm cây bóng mát và hái quả quanh năm. Quả của khế từ xưa đã được người dân dùng một trong một số món ăn. Còn với khế ngọt thì có thể ăn sống rất ngon.

Ở nước ta hiện nay, trồng khế ngọt trong chậu cảnh hiện đang được nhiều người ưa chuộng. Bạn có thể bắt gặp những cây khế ngọt dù thấp nhỏ vẫn ra hoa, ra quả ngay cả khi được trồng trong chậu cảnh. Một chậu cây khế ngọt vừa có thể làm cảnh, vừa thu quả thật tiện lợi.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây khế cảnh

Kỹ thuật trồng

Chọn thời vụ thích hợp: thời điểm thích hợp nhất là vào vụ xuân hoặc thu. Trồng và chăm sóc đúng thời vụ sẽ làm cho cây ra hoa vào thời tiết ấm và khô, tỉ lệ quả cũng vì thế mà tăng lên, quả chín đẹp và thơm ngon nhất.

Đất trồng cây: cây khế không chịu được sự ngập úng nên loại đất trồng cây phải đảm bảo nhiều mùn, dễ tiêu thoát nước, tơi xốp. Cây cần nhiều nước ở giai đoạn ra quả, nếu không quả sẽ bị rụng.

Kỹ thuật trồng cây khế: Phương pháp hay dùng nhất chính là ghép mắt, ghép áp, ghép cành. Phương pháp trồng bằng hạt tương ddooois dễ hơn, song cây lâu ra quả hơn và chất lượng quả không ổn định, vì hạt là kết quả thụ phấn, mà hoa khế tuy thuộc loại lưỡng tính nhưng vẫn có thể thụ phấn chéo.

Nếu theo cách gieo hạt, nên tiến hành nhân giống bằng cách lọc lấy hạt. bỏ lớp nhầy bao quanh, rửa sạch rồi gieo luôn hoặc phơi trong bóng râm để lưu trữ. Nên gieo vào giá thể ẩm, tơi xốp vào mùa xuân, giữ ẩm cho đất 15 – 20 ngày hạt sẽ nảy mầm và bén rễ. Khi cây con được 5 – 7 lá thì đem chuyển bầu hoặc trồng xuống đất.

Chăm sóc cây khế cảnh

Cây có thể chịu được điều kiện thời tiết khác nhau, có thể chịu được rét đậm, rét hại hoặc nắng nóng. Thích hợp nhất là từ 22 – 25 độ C.

Không nên tưới quá nhiều trong thời kỳ đầu sẽ rất bất lợi vì cây có thể thối rễ bất cứ khi nào. Lượng nước phải vừa đủ, chỉ cần chú ý trong giai đoạn từ cây con đến khi trưởng thành, giai đoạn nuôi quả từ tháng 6 đến cuối năm thì tăng cường tưới, thời tiết khô hạn sẽ làm quả bị rụng nhiều.

Bón phân cũng không cần cầu kỳ, tuy nhiên bên bón tro bếp và vôi bột để cải thiện chất lượng quả, không nên bón đạm.

Và cũng nên cắt tỉa trong giai đoạn trưởng thành để cây đều tán, không nên cho nắng rọi vào thân cây. Cắt tỉa cành cây sâu bệnh, cành già, yếu để tăng cường dinh dưỡng nuôi cây, nên cắt tỉa cành trước lúc ra hoa hoặc sau khi thu hoạch quả.

Để một cây có thiết kế đẹp, cân bằng toàn diện, từ sự tạo hình, uốn nắn cấu trúc của cây đến sự kết hợp giữa cây và chậu.

Rễ cây lộ ra trên mặt đất làm tăng thêm ấn tượng về sự trưởng thanh và tính chất của cây. Đây là một trong những nét đặc trưng thú vị nhất của nghệ thuật cây cảnh, rễ cây cần lan ra nhiều hướng quanh thân và bò rộng ra, tạo cho thân cây chỗ tựa chắc chắn. Cành cây tạo nên cấu trúc căn bản của hình bóng cây, bạn có thể điều chỉnh nó bằng phương pháp cắt tỉa và buộc uốn dây kẽm.

Trên đây là một số chia sẻ về cây khế cảnh, hy vọng đã giúp đọc giả hiểu hơn về loại bonsai đang được yêu thích hiện nay.